Niet tekenbevoegd, toch gebonden?
9 oktober 2017
Stel: je gaat een koop- of huurovereenkomst aan met een bedrijf en je vraagt of jouw contractpartij wil tekenen. In dat geval kun je in het handelsregister van de Kamer van Koophandel de tekenbevoegdheid controleren van jouw contactpersoon.
Je kent ongetwijfeld de reclamespotjes van de Kamer van Koophandel met het dringende advies om even de tekenbevoegdheid van jouw contractpartij te checken. Dat ‘even’ is ook echt maar even, het kost maximaal een minuut om deze check uit te voeren. Deze eenvoudige check voorkomt problemen met onbevoegde vertegenwoordiging aan de kant van jouw contractpartij. De gevolgen van niet-tekeningsbevoegdheid kunnen namelijk groot zijn, zeker als het om een grote opdracht gaat en de financiële consequenties groot zijn.
Heb je dan gewoon pech en moet je factuur als ‘oninbaar’ afboeken? Of kun je de geldsom van de transactie verhalen op een andere partij? Bijvoorbeeld op de persoon die onbevoegd heeft ondertekend? In zo’n situatie zoeken we samen met jou naar een creatieve juridische oplossing om de geldsom toch -daadwerkelijk- te kunnen innen.
In dit blog worden de volgende onderwerpen besproken:
- Wat houdt onbevoegde vertegenwoordiging in?
- Wie kun je aansprakelijk houden, indien je een overeenkomst sluit met een partij die daartoe helemaal niet bevoegd is?
Onbevoegde vertegenwoordiging
Onbevoegde vertegenwoordiging betekent dat iemand beweert dat hij/zij mag handelen in naam van iemand anders, terwijl die ander daarvoor geen toestemming heeft gegeven. Dit kan bijvoorbeeld in naam van een directeur van een onderneming zijn. Op deze manier sluit iemand ten onrechte een overeenkomst namens de onderneming. Wanneer achteraf blijkt dat deze overeenkomst is gesloten door iemand die weliswaar stelde te handelen in naam van de ondernemer, maar die ondernemer dat ontkent, is de ondernemer niet gebonden aan de overeenkomst. Voor de onbevoegd vertegenwoordigde onderneming is dit vaak geen probleem. De onderneming kan de overeenkomst immers vernietigen op grond van de onbevoegde vertegenwoordiging. Vernietiging houdt in dat de overeenkomst per direct haar werking verliest. Daarnaast kan de onderneming de overeenkomst ook bekrachtigen. Hiermee keurt hij de overeenkomst in tweede instantie goed en wordt de onderneming alsnog contractspartij.
Wanneer is dit een probleem?
Het wordt problematischer wanneer je een overeenkomst sluit met iemand die hiertoe eigenlijk niet bevoegd is. Waar je denkt een rechtsgeldige overeenkomst te hebben gesloten met een onderneming, blijkt dit later niet zo te zijn. Dit probleem komt vaak pas naar voren op het moment dat er een factuur moet worden betaald. De onderneming meent geen contractspartij te zijn, omdat zij niet bevoegd is vertegenwoordigd. Jouw factuur wordt om die reden niet door de onderneming betaald. Wanneer deze situatie zich voordoet, heb je te maken met onbevoegde vertegenwoordiging.
Dit valt in de praktijk vaak nadelig uit voor jou als wederpartij. We hebben eerder gelezen dat de onderneming de overeenkomst kan vernietigen, waarmee de overeenkomst haar werking verliest. Jouw opdrachtgever kan zich op ieder moment beroepen op de onbevoegde vertegenwoordiging. Deze vernietiging vloeit voort uit de gedachte dat het onterecht handelen van de onbevoegd vertegenwoordiger, geen gevolgen mag hebben voor de onderneming ‘namens’ wie is gehandeld. De overeenkomst kan daarom worden vernietigd en wordt beschouwd nooit te hebben bestaan.
Wat kun je doen?
De vraag rijst wat je in zo’n geval kan doen. Je staat namelijk niet direct met lege handen wanneer je te maken krijgt met onbevoegde vertegenwoordiging. Naast de mogelijkheid om te verzoeken of de onderneming de overeenkomst alsnog wilt goedkeuren, zijn er nog meer mogelijkheden om schade te beperken.
Schijn van volmachtverlening
Allereerst kan er sprake zijn van een schijn van volmachtverlening. Hiervóór is betoogd dat een onderneming in geval van onbevoegde vertegenwoordiging niet is gebonden aan de overeenkomst. Als wederpartij komt je in zo’n situatie dus bedrogen uit. Maar er bestaat in zo’n geval een uitzondering. Dit is het leerstuk van de schijn van volmachtverlening. Dit leerstuk houdt in dat de onbevoegde vertegenwoordiging de onderneming in sommige gevallen kan worden toegerekend. De onderneming is in zo’n geval wel gebonden aan de overeenkomst en moet dus de verplichting (bijv. een betaalverplichting) uit die overeenkomst nakomen. De schijn van volmacht bestaat wanneer je als contractspartij erop mocht vertrouwen dat degene met wie je een overeenkomst sluit, hiertoe ook bevoegd is.
Het gaat hierbij om wat je als contractpartij in de concrete omstandigheden en uit elkaars verklaringen/gedragingen mocht aannemen. Als dit vertrouwen gerechtvaardigd is, bestaat er een schijn van volmachtverlening. Het gerechtvaardigde vertrouwen in deze situaties is ook wettelijk vastgelegd in artikel 3:61 van het Burgerlijk Wetboek. De gedachte achter dit artikel is dat je als contractspartij wordt beschermd tegen onbevoegde optreden. Het ontstaan van de schijn van volmachtverlening moet voldoen aan 3 vereisten:
- De onderneming heeft zelf een verklaring of gedraging geuit waaruit je de vertegenwoordigingsbevoegdheid mocht afleiden;
Een voorbeeld hiervan is het doen van een (deel)betaling door de onderneming. Met deze (deel)betaling wordt de factuur erkend en mocht je erop vertrouwen dat de onderneming het eens is met de openstaande rekening.
- Je hebt op grond van deze verklaring of gedraging aangenomen dat de handelende persoon bevoegd was om de overeenkomst te sluiten;
- Je mocht op grond van alle gegeven omstandigheden ook terecht aannemen dat de handelende persoon bevoegd was om de overeenkomst te sluiten.
Als aan deze drie vereisten is voldaan, wordt de schijn van volmachtverlening door de rechter aangenomen en is de onderneming gebonden aan de overeenkomst.
Bekrachtiging
Daarnaast kan de onbevoegd vertegenwoordigde onderneming de overeenkomst bekrachtigen. Dit betekent dat de onderneming de overeenkomst alsnog goedkeurt. Wanneer de onderneming de overeenkomst goedkeurt, is de overeenkomst daarmee geldig en moet deze worden nagekomen. De bekrachtiging geschiedt op grond van art. 3:69 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek. Met deze bekrachtiging beaamt de onderneming dat de handelende persoon in naam van de onderneming heeft gehandeld. Voor deze goedkeuring is vereist dat deze verklaring de contractspartij daadwerkelijk heeft bereikt. Dit wordt de ontvangsttheorie genoemd. De ontvangsttheorie houdt in dat de onderneming moet aantonen dat de verklaring daadwerkelijk is ontvangen. Dit kan bijvoorbeeld met behulp van een ontvangstbewijs van aangetekende post of een deurwaardersexploot. Als dit niet kan worden aangetoond is de bekrachtiging niet rechtsgeldig. De overeenkomst is hiermee alsnog ongeldig.
Persoonlijke aansprakelijkheid
Er is niet rechtsgeldig bekrachtigd en er is geen sprake van schijn van volmacht verlening, vis ik nu achter het net?
Nee! Wanneer de overeenkomst niet is goedgekeurd door de B.V. en je ook niet voldoet aan de vereisten van de volmacht verlening, kun je degene die onbevoegd heeft gehandeld ook persoonlijk aanspreken. Deze persoonlijke aansprakelijkheid vloeit voort uit artikel 3:70 van het Burgerlijk Wetboek. De persoonlijke aansprakelijkheid biedt de mogelijkheid om een schadevergoeding te claimen van degene die onbevoegd heeft gehandeld. Degene die heeft gehandeld zonder dat er een bevoegdheid voor was, moet aansprakelijk worden gehouden voor de schade die jij daardoor hebt geleden. Hierop is wel een uitzondering. Wanneer je wist of had moeten begrijpen dat degene met wie je een overeenkomst sloot hier niet toe bevoegd was, heb je geen recht op een schadevergoeding. De schadevergoeding wordt in deze situatie vastgesteld op de schade die je lijdt doordat de overeenkomst ongeldig is. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de misgelopen winst (‘omzetderving’). Het is dus ook voor degene die niet bevoegd is zeer risicovol om een overeenkomst te sluiten. Diegene handelt buiten zijn boekje en kan hiervoor persoonlijk aansprakelijk worden gehouden.
Kortom:
Er zijn verschillende mogelijkheden om de financiële schade als gevolg van de onbevoegde vertegenwoordiging te verhalen. Toch lukt dit niet altijd. Het probleem van de onbevoegde vertegenwoordiging is eenvoudig te voorkomen. Bij het sluiten van de overeenkomst kun je in het handelsregister van de Kamer van Koophandel controleren wie namens de onderneming bevoegd is de overeenkomst te sluiten. Deze snelle check voorkomt een hoop problemen.
Mocht u onverhoopt een overeenkomst hebben gesloten met een onbevoegd vertegenwoordiger en is er een conflict ontstaan over een factuur of de schade, schroom dan niet om vrijblijvend contact op te nemen met ons kantoor.
Dit blog is geschreven door mw. F. (Femke) van Leeuwen, als jurist gespecialiseerd in het overeenkomsten- en incassorecht.
Delen wordt zeer gewaardeerd!
Goed artikel!
Wij laten in onze offertes altijd de zin opnemen onderaan Rechtsgeldig voor akkoord, naam/handtekening.
Zou dit voldoende moeten zijn bij een dispuut?
Nee, dat is helaas niet voldoende. Als degene niet tekenbevoegd is, is jouw opdrachtgever formeel niet gebonden. Vooral bij nieuwe relaties is het dus belangrijk om te checken. Het kost bijna niets en de ‘check’ is snel gedaan.
Bedankt voor dit interessante blog.
Ik heb een vraag. Hoe zit het precies als een verhuurder wel tekeningsbevoegd is, maar tot een bepaald bedrag; van welk bedrag wordt er dan uitgegaan? Is dat de huur inclusief de servicekosten, borgsom en btw?
Uw vraag is voor mij niet helemaal duidelijk. Het eerste is iets anders dan het laatste nl. Of verhuurder tekenbevoegd is en tot welk bedrag zal moeten blijken uit bijv. het handelsregister of verklaring van verhuurder vooraf. Als dat voor huurder vooraf niet kenbaar is, dan is verhuurder gebonden aan zijn verklaring en kan huurder zich daarop beroepen (dus wordt uitgegaan van het totale bedrag: huur, incl. servicekosten, borgsom en btw). Als het niet duidelijk is, graag even complete verhaal aan mij mailen.
Bedankt voor uw reactie en uitleg. De situatie is als volgt. De verhuurder is tekeningsbevoegd tot €100.000. Dit is vooraf niet kenbaar gemaakt. Door navraag bij de KvK ben ik erachter gekomen, dat dit in het handelsregister zo vermeld staat.
Welke zaken tellen mee om tot het totaalbedrag te komen waarvoor de verhuurder tekeningsbevoegd is? Als ik de huur, inclusief servicekosten, borgsom en btw bij elkaar optel, kom ik hoger uit dan €100.000. Betekent dit dan dat de overeenkomst ongeldig is, omdat nog een ander had moeten meetekenen?
Alleen het totale bedrag is relevant. Verder zou ik het contract graag willen zien, om een zorgvuldig oordeel te kunnen geven over de rechtsgeldigheid van het contract. Er bestaan nl.anti-nietigheidsbepalingen en tekst en context van het contract zijn ook bepalend. Zo te zien is het financieel belang groot. Zou u het contract met begeleidend schrijven willen mailen? Dan zal ik er vrijblijvend naar kijken en adviseren.
S.v.p mailen aan mulderij@mulderijbedrijfsjuristen.nl.
En wat nu als er een niet-tekenbevoegd iemand namens je bedrijf allerhande zaken (digitaal) ondertekend in jouw naam? Kun je de door die onbevoegde ondertekende zaken dan ongedaan maken? Dus in dit geval is er dan sprake van twee benadeelden: de partij met wie de overeenkomst onrechtmatig is ondertekend en de partij namens wie de overeenkomst onrechtmatig is ondertekend…
Dat kan, maar dat zal dan per omgaande moeten gebeuren. In beginsel ligt de bewijslast bij jullie om te bewijzen dat een ander jouw digitale handtekening zonder toestemming heeft gebruikt (op grond van art. 150 Rv).
goed artikel, als een hypotheekadviseur niet volgens de KVK als tekenbevoegd staat maar in de overeenkomst staat dat deze persoon wel rechtsgeldig de onderneming vertegenwoordigd, wat is dan leidend? de overeenkomst is door deze persoon ondertekend en niet door de tekenbevoegde zoals benoemd in de kvk.
KvK is leidend en dus niet de overeenkomst. De zgn. ‘schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid’ kan soms tot andere uitkomsten leiden, maar daarvoor moet ik alle feiten van de casus weten.
Stel je tekent een contract voor de levering van een koffie machine, je weet dat je daar de koffie moet aannemen, daar teken je ook voor. Nu blijkt achteraf dat je een exclusiviteitscontract hebt getekend en je daar alle producten horende bij die machine moet afnemen. Dit is niet gezegd maar staat wel in de Algemene voorwaarden. Diegene dit dit heeft ondertekend is niet teken bevoegd, kan je er dan nog onderuit? in hun voorwaarden staat wel: degene die de overeenkomst/het aanbod tekent verklaar hiertoe bevoegd te zijn. Indien de bevoegdheid ontbreekt, is degene die de overeenkomst /het aanbod heeft ondertekendhoofdelijk aansprakelijk. Mag dit??
Je kan er dan nog onderuit, omdat de leverancier van de koffiemachine in het KvK uittreksel had kunnen zien dat degene die heeft getekend niet tekenbevoegd is. De leverancier kan in beginsel inderdaad degene die (onbevoegd) heeft getekend zelf aanspreken.
Fijn, bedankt Arwin voor je reactie! het leek mij ook al vreemd dat zij dit zelf op deze manier in hun voorwaarden hadden opgenomen. Dit is zeker niet rechtsgeldig.
Mijn restaurant is telefonisch benaderd door MediaStad.eu voor een online vermelding in de RegioGids. Mijn medewerker is hier telefonisch mee akkoord gegaan zonder te weten dat dit simpel gezegd oplichters zijn. Ze is daarna teruggebeld waarin de aanvraag nog een keer wordt bevestigd (en opgenomen). Hierbij heeft ze aangegeven dat ze bevoegd is en dat ze akkoord is.
Ze is echter niet bevoegd en nu hebben we de factuur voor aankomend jaar gekregen waarbij ik direct heb opgezegd en daarbij ook heb aangegeven dat de desbetreffende persoon niet tekenbevoegd is. Nu geven ze aan dat de opzegtermijn al voorbij is en ik hieraan vast zit verder willen ze geen antwoord geven op vragen die ik stel. Een daarvan is namelijk of ze samen werken met OIV Media aangezien die partij hetzelfde trucje heeft geflikt voor een online GemeenteGids. Het gesprek dat ze hebben opgenomen werd gevoerd door dezelfde mevrouw. In eerste instantie gaf MediaStad aan dat ze dat bedrijf niet kennen echter wanneer ik er op doorvraag ontwijken ze het.
Kan ik deze factuur weigeren of staan zij heel sterk in hun schoenen?
Hier gaat het om de schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid versus verplichting tot controleren van het handelsregister. Als de medewerker expliciet gezegd heeft dat ze vertegenwoordigingsbevoegd is, zou deze partij kunnen stellen dat zij daarop mocht vertrouwen. Anderzijds hadden zij de naam ook via het handelsregister van de KvK kunnen checken en kunnen controleren of degene die sprak wel vertegenwoordigingsbevoegd is. Afhankelijk van het bedrag, zou je dat kunnen aanvechten. Wij zouden daarvoor een juridische brief kunnen opstellen.
Mijn klusjesman heeft anderhalf jaar geleden een 7 jarig contract afgesloten getekend als eigenaar. Met een Inkasso van de Rabobank Nu wil ik dit door corona opzeggen. Blijkt dat ik er aan vast zit. Kan ik hier van af hij is in geen enkel geval teken bevoegd en staat niet eens op de loonlijst.
Beroep op (niet) tekenbevoegdheid wordt lastig na 1.5 jaar. Coronamaatregelen kunnen overigens een ‘onvoorziene omstandigheid’ zijn, ook conform de jurisprudentie die hierover inmiddels is verschenen. Algemene voorwaarden kunnen ook een ander licht op de zaak werpen. Voor een volledig advies, zou ik over alle stukken beschikken. Stuur dat s.v.p. naar mulderij@mbnjuristen.nl. Alvast bedankt.
Goedemiddag,
Wat als een medewerker van een bedrijf een overeenkomst heeft getekend. De medewerker blijkt niet tekenbevoegd te zijn. Het gaat ook om een koffie machine contract.
De directeur is echter wel van alles op de hoogte geweest en meegenomen in de mail wisselingen. Zowel de mails waar de offerte in staat als in de mails waar het akkoord in is gegeven. Ook is er gewoon met hem gesproken. De machine is ook keurig geplaatst en staat er nu een aantal maanden. De facturen zijn tot op heden ook keurig betaald. Alles werkt ook naar volle tevredenheid, dit is ook verschillende keren door de contactpersoon aangegeven.
Om e.e.a. rede wil de directeur nu van het contract af en beroept zich op het feit dat hij niet heeft getekend. Hij geeft echter geen gegronde rede aan.
Wij zijn al onze afspraken nagekomen naar de klant toe. Wat zou u mij kunnen adviseren?
Een opdrachtgever van mij komt met het feit dat ze af willen zien van een abonnement. Het gaat om een contract dat al een jaar loopt en zonder opzegging binnen de opzegtermijn stilzwijgend is verlengd met 12 maanden. Het contract is getekend door een manager die niet meer werkzaam is bij mijn opdrachtgever. Mijn nieuwe contactpersoon geeft aan dat zij niet bevoegd zou zijn geweest dit te tekenen en daarom in zijn recht staat het contract te beëindigen. Sta ik in dit geval in mijn recht?
Dat argument gaat hier niet op, omdat het contract al een jaar loopt. Uiteindelijk is de zgn. schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid doorslaggevend. En die schijn is hier m.i. gewekt. Het is wel een zaak die voor discussie vatbaar is, maar in mijn optiek heeft uw zaak een redelijke kans van slagen.
Geachte mevrouw,
Dit stuk uit uw blog;
”Wanneer je wist of had moeten begrijpen dat degene met wie je een overeenkomst sloot hier niet toe bevoegd was, heb je geen recht op een schadevergoeding.”
Kunt u dit nader toelichten en wellicht heeft u een voorbeeld uit de praktijk waarin de persoonlijke aansprakelijkheid werd afgewezen?
Of concreter, wanneer oordeelt een rechter dat een onderneming had moeten weten of wist dat er een onbevoegd persoon getekend heeft? Dank alvast voor uw anttwoord.
Om uw vraag goed te beantwoorden, zou ik u zeer uitgebreid moeten antwoorden met diverse voorbeelden uit jurisprudentie. Dat gaat het bestek van dit platform te buiten. Het korte antwoord is dat het casuïstisch is en een rechter bij zijn oordeel alle relevante omstandigheden van het geval betrekt. Daarom is een algemeen antwoord eigenlijk niet mogelijk. Het gaat om de schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid in een specifieke casus. Een duidelijk praktijkvoorbeeld is dat als degene die tekent niet is ingeschreven in het (openbare) KvK-handelsregister, er vanuit moet worden gegaan dat diegene de onderneming niet vertegenwoordigt (en dus zelf aansprakelijk wordt), tenzij bijv. een bestuurder dit (bewijsbaar) gedoogt of zelfs daarmee instemt. Dan is de onderneming aansprakelijk.
Ik heb is als consument een mondelinge overeenkomst gesloten met een baliemedewerker van een bedrijf. De afspraak wordt nagekomen en het werk wordt uitgevoerd. De baliemedewerker stuurt vervolgens een factuur van zijn eigen bedrijf (een ander bedrijf dus dan met wie de overeenkomst is aangegaan). Uit de factuur blijkt verder dat er voor meer werk dan afgesproken wordt gefactureerd. Heb ik het recht om deze factuur te weigeren en op grond dan van welk recht? Dat betaling moet worden gedaan voor hetafgesproken werk is geen issue. Wat is uw mening?
Feit dat overeenkomst wordt uitgevoerd, bewijst het bestaan van mondelinge overeenkomst. De baliemedewerkster heeft schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid gewekt, het bedrijf voert vervolgens uit, zodat het bedrijf dat uitvoert uw contractspartij is. Het eigen bedrijf van de medewerkster heeft geen recht op betaling, want is geen contractspartij/formele opdrachtnemer. Dat is een kwestie van verbintenissenrecht. Meerwerk moet altijd zijn overeengekomen. Als daarvoor geen opdracht is verstrekt of geen waarschuwing voor prijsverhoging is gegeven, is er geen grondslag voor dat deel van de factuur.
Goedemiddag, hoe zit het met de arbeidsovereenkomst die door de leidinggevende getekend is (die niet officiel tekenbevoegd is). Wat kunnen de consequenties voor beide partijen zijn? Is zo’n contract wel geldig?
Dat moet dan een handtekening zijn die ‘i.o.’ (‘in opdracht’) is ondertekend. Indien de directeur van het bedrijf het oneens is met de handtekening van de leidinggevende (en daarmee met de arbeidsovereenkomst), is zo’n contract in beginsel niet rechtsgeldig.
Is een contract geldig dat door 1 persoon is getekend en in de kvk staat dat deze persoon bevoegd is tot € 25.000 wanneer het contract gaat om veel meer dan € 25.000?
Kan het contract ontbonden worden omdat niet alle bevoegde personen samen getekend hebben?
Dat was dat voor u (als derde) kenbaar via de KvK en blijft de overeenkomst in stand. De andere vennoot (en sowieso de VOF) kan zich hierop wel beroepen, zodat hij (als vennoot) niet aansprakelijk is en de vennoot die onbevoegd heeft getekend persoonlijk gebonden is.
In een bekend geval is bij de KvK wel geregistreerd dat dat een bepaalde medewerker tot € 50.000 in- en verkoopcontracten mag tekenen. Er staat echter niet bij dat deze een arbeidsovereenkomst of overeenkomst voor opdracht mag tekenen. De betreffende tijdelijke opdracht betreft een jaarbedrag van zo’n € 150.000. Mag deze persoon wel tekenen voor zo’n type overeenkomst en een dergelijk bedrag. Wat is de rechtsgeldigheid van de bepalingen in die overeenkomst zoals een relatie- en concurrentiebeding?
Nee, in beginsel niet (gelet op de letterlijke tekst die u weergeeft oftewel ‘pacta sunt servanda’), maar e.e.a. hangt wel af van omstandigheden van het geval. Zijn er nog mailwisselingen geweest, hoe is het contract precies geredigeerd, etc. Zonder stukken is het niet verantwoord om hier stellige uitspraken over te doen. S.v.p. deze stukken sturen naar mulderij@mbjuristen.nl indien u een goed en gedegen advies wilt.